Het evangelie gaat steeds sneller de wereld over

Voor steeds meer mensen wereldwijd komt een Bijbel in de eigen taal beschikbaar. Alleen al in het afgelopen jaar is er in 122 taalgroepen gestart met een vertaalproject. Daardoor hebben straks 22 miljoen mensen voor het eerst toegang tot de Bijbel.

“Er zijn nog nooit zoveel vertaalprojecten geweest als nu,” stelt Bram van Grootheest, directeur van Wycliffe Bijbelvertalers Nederland. “We hebben als doel dat iedereen de Bijbel kan lezen in een taal die dicht bij het hart ligt, omdat je dan echt goed begrijpt wat er staat. Vaak gaat het dan om de moedertaal. Er zijn nog heel veel mensen, zo’n 1,5 miljard in totaal, voor wie dat niet mogelijk is. We werken er hard aan om hier verandering in te brengen.”

Ontdekken

Welk verschil het maakt om een Bijbel te hebben in de moedertaal, merkt Wycliffe Bijbelvertalers alleen al aan de samenwerking met lokale vertalers. Bram van Grootheest: “Ze ontdekken nieuwe dingen, omdat ze Gods Woord veel beter gaan begrijpen. Dat motiveert hen nog meer om de Bijbel beschikbaar te maken voor hun volksgenoten. Een Tanzaniaanse voorganger vertelde bijvoorbeeld dat mensen tot geloof kwamen door het lezen van het evangelie in de Swahilibijbel, maar omdat Swahili niet hun moedertaal is, missen ze geestelijke groei.”

Wat statistieken:

• Er worden 7378 talen gesproken in de wereld
• Voor 717 talen is er een complete Bijbel beschikbaar
• 1582 taalgroepen hebben een Nieuw Testament
• 1196 taalgroepen hebben de beschikking over in ieder geval een deel van de Bijbel
• Er wordt momenteel gewerkt aan 2100 talen
• 1800 taalgroepen zijn nog onbereikt

Bram van Grootheest: “De taalgroepen die nog geen Bijbel hebben in de eigen taal, zijn voornamelijk kleine taalgroepen. Dan gaat het om groepen van tienduizenden of duizenden mensen. Vaak gaat het om volken die moeilijk bereikbaar zijn, omdat ze onder een communistisch bewind of een fundamentalistisch moslimregime leven of in zeer afgelegen gebieden wonen.”

Technologie

Het vertaalwerk gaat tegenwoordig sneller dan vroeger. Dat heeft onder andere te maken met technologische ontwikkelingen, ziet Bram: “Projecten gaan sneller, omdat er online, op afstand samengewerkt kan worden. In coronatijd is dat ook een uitkomst.”

Ook de nieuwe werkwijze draagt eraan bij dat steeds meer vertaalprojecten worden opgestart. “Vroeger zonden we gezinnen uit om bij een taalgroep te gaan wonen en aan de vertaling te werken. Maar nu steeds meer lokale mensen beter opgeleid zijn en kunnen lezen en schrijven, is dat niet altijd meer nodig. Als Wycliffe Bijbelvertalers leveren we nu vaak aanvullende expertise. ”Een voorbeeld hiervan is een vertaalproject in Congo waar sinds kort wordt gewerkt in acht verschillende talen. “Het initiatief hiervoor kwam vanuit de Congolese afdeling van Agapè. Zij hadden voor hun werk behoefte aan Bijbelverhalen in lokale talen. De plaatselijke kerk stuurt het project aan en Agapè verzorgt de trainingen voor vertalers. Wij leveren de benodigde expertise, online als gevolg van de coronacrisis. Pas na drie maanden konden mijn collega’s er gaan kijken. Ze waren onder de indruk hoe goed het project was opgezet.”

Zegen

Het Congolese project kost veel geld en stond niet in de begroting van Wycliffe Bijbelvertalers. “Toch zijn we gestart in vertrouwen en we zien dat het gezegend wordt, de giften komen binnen. God zegent dit werk met mensen en financiën. Zo gaat het evangelie steeds sneller de wereld over en komt de belofte uit Mattheüs 24:14 steeds dichterbij: dit Evangelie van het Koninkrijk zal in heel de wereld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken; en dan zal het einde komen. Ik zie het moment naderen dat het evangelie alle hoeken van de aarde bereikt heeft.”

‘Het was doodstil in de kerk’

Nico en Elly van Bodegraven hebben in december vorig jaar een Nieuw Testament gepresenteerd in het Gizrra, een taal die door zo’n 1700 mensen wordt gesproken in Papoea-Nieuw-Guinea. In 1992 werden ze door Wycliffe Bijbelvertalers Nederland uitgezonden voor dit vertaalproject.

Elly: “De eerste keer dat er werd voorgelezen uit deze Bijbel was het doodstil in de kerk. Tot dan toe werd er altijd voorgelezen uit een Engelse Bijbel. Omdat de kinderen geen Engels verstaan was het dan vaak heel onrustig. Nu hoorde iedereen plotseling het Woord van God in de eigen taal, dat was zo bijzonder. Gizrra mensen laten hun emoties niet zo makkelijk zien, maar we merkten dat ze heel blij waren.”

Naast het Nieuwe Testament zijn ook de Bijbelboeken Genesis, Jona en Ruth vertaald. Tevens is het Nieuwe Testament als audiobijbel beschikbaar gesteld. Aan dit moment ging veel werk vooraf. Eerst moest de Gizrrataal op schrift gesteld worden, het was tot dan toe alleen een gesproken taal. “We liepen rond, wezen dingen aan en schreven de naam ervan op in fonetisch alfabet. Ook hadden we veel hulp van lokale mensen bij het vertalen. Vooral voor de grammatica was dat handig. Zo zegt een persoonsvorm niet alleen iets over de persoon die iets doet maar ook over de persoon aan of voor wie hij dit doet.”

Ook bleek dat Gizrramensen niet overal een woord voor hebben, zoals voor genade, schuld en liefde. Nico: “Er was wel een woord voor ‘liefde voor een kind’, maar dat heeft meer de betekenis van ‘trots zijn op’. Verder was er een woord voor ‘verlangen’. Dat zijn we uiteindelijk gaan gebruiken in combinatie met ‘in het hart’.”

Na een half jaar wilden de Gizrramensen hulp bij het oprichten van een schooltje waar hun kinderen hun eigen taal konden leren lezen. We trainden daarvoor onderwijzers en lieten eenvoudige verhaaltjes schrijven over dingen die de bewoners hadden meegemaakt en ook korte Bijbelverhalen.

Daarna zijn we begonnen met het vertalen van het eerste Bijbelboek. Dat was het Markusevangelie omdat dat redelijk eenvoudig te begrijpen is. Om de mensen te stimuleren dit evangelie te lezen, hielden we een leeswedstrijd. Vooraf zeiden we niet welk gedeelte gelezen moest worden voor de wedstrijd. Daarom lazen ze het hele evangelie om zich voor te bereiden.”

Elly en Nico verwachten dat de bevolking de Bijbel nu beter zal begrijpen en ook toepassen in hun leven. “Dat kan een gemeenschap veranderen. Nu is hun geloof nog vermengd met de angst voor geesten. Als ze gaan begrijpen wat de Bijbel zegt over boze geesten en occultisme kunnen ze die angst gaan loslaten. We hebben hierover ook gesproken met een voorganger die Gizrra spreekt. We willen hen niet vertellen wat er verkeerd is aan hun geloofsopvatting, maar ze zelf laten ontdekken wat de Bijbel erover zegt.”

12 verse challenge

Tien Bijbelvertaalorganisaties, waaronder Wycliffe Bijbelvertalers, hebben zich verenigd in een gezamenlijk doel om de Bijbel uiterlijk in 2033 toegankelijk te maken voor alle mensen. Dit ambitieuze project draagt de naam IllumiNations, naar een tekst in Jesaja: All nations will come to your light (Jesaja 60:3).

Deze doelen heeft IllumiNations zich gesteld:

• 95 procent van de wereldbevolking heeft in 2033 toegang tot de hele Bijbel
• 99,9 procent heeft in 2033 toegang tot het Nieuwe Testament
• 100 procent heeft in 2033 toegang tot ten minste een deel van de Bijbel

De Amerikaanse kerk Life.Church (de thuiskerk van GLS-host Craig Groeschel) en Bijbelapp YouVersion hebben zich aangesloten bij dit initiatief. Door fondsenwerving hebben zij in de afgelopen vier jaar 28 vertaalprojecten gefinancierd waardoor 7,5 miljoen mensen toegang hebben gekregen tot de Bijbel. Ze dagen alle kerken wereldwijd uit zich aan te sluiten bij dit doel door middel van de ‘12 verse challenge’. De vertaling van een Bijbelvers kost 35 dollar. Door een jaar lang maandelijks dit bedrag te schenken, draagt een kerk bij aan de vertaling van twaalf Bijbelverzen in een van de (nu nog) onbereikte talen.

Meer info: www.illuminations.bible

Carina Bergman