Het is volbracht!

Aan het kruis sprak Jezus de legendarische woorden “het is volbracht” (Johannes 19:30). Sommigen, onder wie kerkvader Augustinus, denken dat Jezus bedoelde dat vanaf dat ogenblik het koninkrijk der hemelen op aarde was aangebroken. Maar wat bedoelde Jezus met zijn profetische woorden?

Het Johannesevangelie geeft daar zelf antwoord op – de Bijbel legt zichzelf uit. De eerste hint vinden wij in Johannes 4:34 waar Jezus zegt: Mijn spijs is de wil te doen van Degene, die Mij gezonden heeft, en zijn werk te volbrengen. Het Griekse woord voor volbrengen is hier hetzelfde als in Johannes 19:30. Daarna in Johannes 17:4: Ik heb U verheerlijkt op de aarde door het werk te voleindigen, dat U Mij te doen gegeven hebt. En in Johannes 19:28: Hierna zei Jezus, omdat Hij wist dat alles reeds volbracht was, opdat de Schrift vervuld zou worden: Mij dorst!
Al die tijd had Jezus ernaar uitgekeken zijn Vaders wil te volbrengen: mensen een weg terug aan te bieden en, als klap op de vuurpijl, aan het kruis te sterven als een Lam voor de verzoening van de zonden van de hele wereld (Johannes 1:29). Nu was het volbracht. Wat een overwinning!

Tetelestai

Waar wij lezen ‘het is volbracht’, staat er in het Grieks ‘tetelestai’ (τετέλεσται). Dat is een voltooid tegenwoordige tijd met blijvende effecten. Omdat de Here Jezus voor ons stierf als het finale offerlam van Yom Kippoer, de Grote Verzoendag in Leviticus 16, gaat ieder die zich met Hem verbindt vrijuit (Romeinen 8:1-2, Jesaja 52:13-53:12). De aanklacht is weggenomen. Hij stilde de boosheid van God, wij kregen zijn barmhartigheid. Hij nam de afrekening, wij kregen aanvaarding. Hij stierf in onze plaats, zodat wij in de armen van de Vader terechtkomen. Hij nam waar Gods gerechtigheid om vroeg, wij genade. Wat een evangelie!
Tetelestai komt van ‘teleo’ (τελέω): volbrengen, afmaken, uitvoeren. Toen Jezus stierf had Hij zijn eerste missie helemaal uitgevoerd.

Koninkrijk-nu

Vandaag de dag grijpt wat Augustinus onderwees opnieuw om zich heen: het koninkrijk-nu-denken. Maar als het koninkrijk der hemelen al is aangebroken, dan zou je ook de kenmerken ervan moeten zien. Dan is er geen pijn meer, armen en benen zijn zonder gebed aangegroeid, er zijn geen conflicten meer, geen uitvaarten, en de kerk zit vol met volmaakte mensen. Als het koninkrijk er nu al in volheid is, heeft geen vrouw haar maandelijkse moeite meer, tot groot genoegen van haar en veel mannen. En aan de mannen gaat de midlifecrisis voorbij, tot groot genoegen van veel vrouwen. Bovendien heb je radijzen van één meter omvang in je achtertuin en kroppen sla die groter zijn dan je weg kunt krijgen.
Zover is het nog niet. Ook de harmonie die Jesaja 11 belooft, is er nog niet: het schaap dat vredig ligt met de wolf en de koe en de berin die samen weiden zonder elkaar tot ontbijt te bevorderen. Een kleine jongen die hen hoedt en een kind dat zijn hand in het hol van een adder steekt zonder gebeten te worden. Toch zou ik nu niet gaan pootjebaden tussen de krokodillen. Je wilt echt niet als een soepstengel in de bek van een alligator verdwijnen. Ook je verheerlijkt lichaam waarmee je, zoals Jezus, door de deur kunt zonder die eerst open te doen, is er nog niet. Het allereerste bewijs daarvan als je het probeert is: hoofdpijn.

Koninkrijk in ons

Maar het koninkrijk is ín ons, zeggen sommigen. Lees Lukas 17:21! Ja, de Geest heeft ons binnenste genomen en verandert ons van binnenuit (Ezechiël 36:25-27, Romeinen 12:1-2). Dat is ronduit vuurwerk. Maar onze zondige natuur is er ook nog. Daarom hebben wij nog een innerlijke worsteling, een oorlog met onze oude natuur (Hebreeën 12:1-4). Niet wat ik wil doe ik, Gods wet, maar wat ik níet wil doe ik, de wet van zonde in mijn leden, schreef Paulus (Romeinen 7:19-20). De wet van God wekt notabene zelf op wat het bestrijdt (Romeinen 7:5, 8, 10)! Ik ellendig mens! Wie zal mij verlossen? Glorie aan God voor Jezus (Romeinen 7:24-25)! Hij komt eraan (8:21-23).
Als we Lukas 17:21 in het Grieks lezen, wordt duidelijker wat Jezus bedoelde. Lukas gebruikt het Griekse ‘entos’ (ἐντὸς), dat beter is vertaald met ‘onder/bij jullie’. Als Jezus ‘in jullie’ bedoelde, dan had Lukas het veelgebruikte ‘en’ (ἐν) geschreven.
Jezus bedoelde te zeggen wat Hij al die jaren probeerde duidelijk te maken: de Koning is onder jullie, in jullie midden. Ik ben het. Kom tot Mij, want waar de Koning is, daar zal ook zijn koninkrijk zijn.

Sprong vooruit

De grammatica van de grondtekst helpt ook bij andere teksten. Wat bedoelde Paulus met die Hij gerechtvaardigd heeft, dezen heeft Hij ook verheerlijkt (Romeinen 8:30)? Paulus gebruikte hier een proleptische aoristus. Hij nam als het ware een sprong vooruit in de tijd, zag het gebeuren, kwam terug en schreef het op alsof het allemaal al gebeurd was.
De zonen Gods komen pas openbaar bij de verlossing van hun lichaam, schreef hij (8:23). Maar het staat zo vast dat de transformatie gaat komen, dat Paulus het beschreef alsof het er al is.
De proleptische aoristus is er ook in het Hebreeuws. Jesaja maakte er gebruik van. In Jesaja 9:1 staat: Het volk dat in duisternis gezeten is, heeft een groot licht gezien! Wat had Jesaja in zijn hoofd gehaald? Het zou nog meer dan 700 jaar duren voor Jezus in de kribbe lag (Mattheüs 4:16)! Jesaja gebruikte een profetisch voltooide tijd. Zó zeker was wat God gesproken had, dat hij het beschreef alsof het al achter hem lag. Jesaja stond al bij de kribbe.

Back to the future

Dat doet denken aan de film Back to the Future, de bestseller van de jaren tachtig. Doc had een tijdmachine uitgevonden waarmee hij Marty in de tijd kon laten reizen. Marty maakte er dankbaar gebruik van: hij stapte in, reisde terug in de tijd, en kon bepaalde gebeurtenissen voorkomen om zijn toekomst te veranderen. Ook kon hij vooruitreizen in de tijd om te zien wat er van de buurt waar hij woonde zou worden.
Dat lijkt mij wel wat. Stel je voor dat je op school een paar weken in de tijd vooruit kunt reizen om alvast het proefwerk te bekijken en je alle vragen al weet!

Dat kan helaas niet. Hoewel het koninkrijk sinds Johannes de Doper baan breekt met kracht (Johannes 11:12), zien wij nog niet de volheid ervan die pas komt bij de wederkomst. In de hemelen is alles volbracht en ligt je toekomst vast, maar op aarde is nog niet alles zichtbaar (Hebreeën 4:14).
Aan het kruis is de vloek verbroken en grote zegen gekomen, maar wij zitten vaak nog met de effecten van wat in Genesis 3 misging (Galaten 3:13).
Maar alles gaat veranderen: er komt een transformatie (Romeinen 8:21-23). De dood zal zijn verzwolgen (1 Korinthe15:54).
Zijn koningschap is geïnaugureerd en wordt straks overal gerealiseerd. Toch mogen wij ons naar alles ervan uitstrekken want het wordt door de Heilige Geest gemanifesteerd.

Stef Schagen