Laat elkaar je waardering blijken

Op 1 maart is het Nationale Complimentendag. Misschien had je er nog nooit van gehoord – ikzelf in elk geval niet. Toch wordt deze dag al voor de 19e keer gehouden.

Het geven van complimenten is niet echt sterk verweven met onze Nederlandse cultuur. We staan eerder bekend als kritisch, observerend en nuchter, soms op het botte af. In het verleden heb ik veel met mensen uit Amerika en Canada gewerkt en het viel me op dat het geven van een compliment hun veel makkelijker afging. Soms zelfs zo makkelijk, dat ik me wel eens afvroeg of ze het werkelijk meenden. Maar: ze deden het toch maar. En wie knapt er niet op van een complimentje? Volgens William James, een Amerikaanse psycholoog (1842-1910), is de behoefte om gewaardeerd te worden zelfs de diepst menselijke behoefte.

Waardering

Een aantal jaren geleden deed ik Bijbelstudie naar de woorden ‘elkaar’ en ‘elkander’. Een van de teksten die mij raakte zou zomaar het motto kunnen zijn van de Nationale Complimentendag. Het zijn woorden uit Romeinen 12:10, en of je nu christen bent of niet, deze tekst bevat een krachtige boodschap voor de omgang met elkaar in het dagelijkse leven, in de kerk, op ons werk en in onze buurt. Er staat: Ga elkaar voor in eerbetoon. Het Boek vertaalt deze woorden met: Laat elkaar uw waardering blijken.

Iemand een compliment geven, is een manier om je waardering te uiten voor wie die ander is en wat hij doet. Ooit sprak ik op een vrouwenavond en na afloop bedankte ik de koster die de zaal kwam opruimen voor zijn hulp met het geluid, diascherm en voor de koffie. De man keek me aan en zei: “Meneer, ik doe dit werk al een jaar of twintig en u bent een van de eerste mensen die me ooit heeft bedankt.”

Ik herinner me soortgelijke situaties. In de gemeente waarin ik opgroeide hadden we een lieve, toegewijde zuster die zich honderd procent gaf voor het kinderwerk. Ooit had de voorganger het haar toevertrouwd met de woorden: “Als het niet goed gaat, dan hoor je het wel…”. Al die jaren hoorde ze niets. Kennelijk deed ze het dus goed, maar… ze had zo graag eens een woord van waardering willen horen! Spreuken 15:23 zegt: De juiste woorden op de juiste tijd – hoe voortreffelijk is dat (Spreuken 15:23, NBV21).

Identiteit

Deze zuster deed het kinderwerk natuurlijk uit liefde voor de Heer en ongetwijfeld zal Hij mensen zoals zij ‘belonen’ voor hun inzet. Maar dat neemt niet weg dat we via Paulus de opdracht krijgen om onze waardering te laten blijken. Dat begint ermee dat we dingen wat minder snel voor vanzelfsprekend aannemen.

Toen wij zelf een gemeente mochten leiden, probeerde ik dan ook bewust een cultuur van waardering te creëren. Ik vond het zelf fijn als mensen me na een preek vertelden dat ze gezegend waren. Maar die waardering verdienden ook de anderen die de dienst mogelijk hadden gemaakt. Daarom maakte ik altijd een rondje langs het aanbiddingsteam, de kinderwerkers, de koster en de koffieschenkers om hen te bedanken voor hun inzet.

Eigenlijk is het maar karig, één zo’n complimentendag per jaar. Complimenten geven zou een deel van onze christelijke identiteit moeten zijn, een dagelijks onderdeel van ons leven. Keer op keer benadrukt de Bijbel het belang van ons spreken, zoals in Efeze 4:29 Laat geen verderfelijke taal over uw lippen komen, maar alleen goede en waar nodig opbouwende woorden, die goeddoen aan wie ze hoort (NBV21).

Vleien

Hoe belangrijk zijn complimenten? Iedere ouder weet het: je kind is je dankbaar als je het complimenteert voor een goede schoolprestatie en voelt zich gemotiveerd om het nog beter te doen. Dat is de kracht van een goed compliment. Het versterkt ook de relatie met degene aan wie je een compliment geeft. De ander zal zich veilig en gewaardeerd voelen bij je.

Maar niet ieder compliment is een goéd compliment. Zo is vleien met mooie woorden iets anders dan het geven van een compliment. Volgens het woordenboek is vleien: ‘het geven van complimenten met een bepaald doel’, ‘naar de mond praten’ en ‘overmatig prijzen’. Dit heeft al heel wat leed veroorzaakt. De Spreukendichter onderstreept dat met een aantal verzen: Wie een ander terechtwijst, zal uiteindelijk waardering krijgen (!), meer dan iemand die een ander vleit (28:23) en Wie een ander vleit lokt hem in de val (29:5, NBV21).

Boeket

In een interview zei Paulien Vervoorn, spreekster en coach: ,”Complimenten helpen me om te zien dat het klopt wat ik zelf denk; dat ik op de goede weg ben. Ze kunnen me ook helpen in momenten van onzekerheid. Dan kan ik God danken voor wat Hij in mij heeft gelegd.”
Een oprecht compliment is ook een indirecte dankzegging aan God. Corrie ten Boom zei eens: “Als mensen mij een compliment geven, dan neem ik elke opmerking in ontvangst als een bloem. Aan het einde van de dag neem ik het boeket bloemen dat ik op die dag heb mogen ontvangen en zeg: ‘Hier is het, Heer, het is allemaal voor U.’”

Op de site van de Nationale Complimentendag staat een aantal ‘topcomplimenten’ voor het geval je niet weet wat je zou moeten zeggen. Maar het beste advies blijft Romeinen 12:10: elkaar hartelijk lief te hebben, elkaar hoger te achten dan jezelf, elkaar te waarderen en dat ook naar elkaar uit te spreken. Wie zou jij vandaag nog een compliment kunnen geven?

Complimenten geven? Doe het zo!

Via de website van de Nationale Complimentendag kun je iemand een persoonlijk complimentje sturen, dat hij of zij dan via e-mail ontvangt, maar dat ook op de website te lezen blijft voor anderen. Toch komt een compliment het krachtigst over wanneer je dat persoonlijk doet. Een paar tips.

1. Heb oog voor de ander. Besef dat veel dingen niet vanzelfsprekend zijn. Oefen jezelf om hier oog voor te krijgen, des te makkelijker wordt het om complimenten te geven.
2. Doe het oprecht, niet om iets terug te krijgen. De ander voelt vaak haarfijn aan of je het meent.
   Wees concreet. Zeg bijvoorbeeld niet: “Je bent altijd zo aardig” maar “Wat reageerde jij vriendelijk op deze broeder. Hij kwam boos naar jou toe, maar omdat je zo rustig reageerde, werd hij meteen minder boos”.
3. Gebruik geen vraag als je eigenlijk iets wilt zeggen. Dus niet: “Ben je naar de kapper geweest?” maar “Wat zit je haar leuk”.
4. Kies het juiste moment. Geef geen compliment in het voorbijgaan of in alle drukte, maar geef de ander de kans om te horen wat jij zegt. Het compliment moet kunnen binnenkomen.
5. Maak niet alleen complimenten over het resultaat of een prestatie, maar ook over iemands inzet of volharding.
6. Laat je compliment ook echt een compliment zijn. Zeg dus niet: “Je hebt het verhaal van de zondagsschool leuk verteld, maar wel jammer dat je de werkjes niet goed had voorbereid.”
7. Spreek in de ik-vorm. “Goed gedaan!” komt veel minder persoonlijk over dan: “Ik vind dat jij dat goed hebt gedaan!”

Complimenten in de opvoeding

Complimenten – of het gebrek daaraan – hebben impact op de opvoeding van kinderen, en ook op hun beeld van God de Vader. Misschien heb je zelf wel zo’n opvoeding gehad waarbij je ouders je terechtwezen als dingen verkeerd gingen, maar dat ze je zelden of nooit complimenteerden als het goed ging. Net zoals die voorganger, die tegen de kinderwerker zei: “Als het niet goed gaat, dan hoor je het wel…”. Veel christenen die hun ouders als streng hebben ervaren, hebben zo’n zelfde beeld van God de Vader. Ze hebben het gevoel dat ze heel erg hun best moeten om in ieder geval geen afkeuring te krijgen. Ze vinden het moeilijk om te vertrouwen op de onvoorwaardelijke liefde van God.

• Kun je je voorstellen dat God waarderend woorden naar jou uitspreekt? Praat er eens over met een goede vriend(in) en bid ervoor.
• Hoe zou jij het geven van complimenten kunnen inzetten om je kinderen te bevestigen en hun beeld van God de Vader positief te vormen?

Henk Dik