Machtsstrijd of waarheidsconfrontatie?

Ik herinner me dat ik gevraagd was om tijdens een Pinksterconferentie een avondseminar te geven over demonie
en gebondenheid. Ik was nog nauwelijks aan mijn inleiding begonnen toen er een demonische manifestatie plaatsvond in het midden van de grote tent. Het was niet de eerste keer dat ik zoiets meemaakte. Ik had er van tevoren zelfs op gewezen dat dit zou kunnen gebeuren.

In de evangeliën lezen we over meerdere confrontaties tussen Jezus en boze geesten. Als Jezus aan het begin van
zijn bediening in de synagoge van Kapernaüm onderwijs geeft, zijn de mensen diep onder de indruk van zijn
onderricht. De evangelist Markus beschrijft wat er gebeurde: Want Hij onderwees hen als gezaghebbende
en niet zoals de schriftgeleerden. Nu was er in hun synagoge een man met een onreine geest, en die schreeuwde: “Ga weg! Wat hebben wij met U te maken, Jezus de Nazarener? Bent U gekomen om ons te gronde te richten? Ik weet Wie U bent, namelijk de Heilige van God.” En Jezus bestrafte hem en zei: “Zwijg! Ga uit hem
weg!” En de onreine geest deed hem stuiptrekken en ging, roepend met luide stem, uit hem weg. En zij waren
allen verbaasd, zodat zij elkaar vroegen: “Wat is dit? Wat voor een nieuwe leer is dit, dat Hij ook de onreine geesten met gezag bevel geeft en zij Hem gehoorzaam zijn?” En het gerucht over Hem verspreidde zich meteen in heel de omgeving van Galilea (Markus 1:22-28). Dokter Lukas heeft dit voorval ook in zijn evangelie beschreven: De demon
smeet de man op de grond, midden tussen de mensen, en ging uit hem weg zonder hem te verwonden (Lukas 4:35, NBV21).

Dergelijke manifestaties waren een zichtbare reactie op de confrontatie tussen Jezus en de demonen in mensen. Het waren botsingen tussen de duivelse duisternis en het hemelse licht, die elkaar niet kunnen verdragen. Ook nu kunnen demonen zich niet langer verschuilen als Gods Geest in ons midden begint te werken. Ze kunnen op
eenzelfde manier tevoorschijn komen, zodat er met hen kan worden afgerekend. Ik geloof dat
God dergelijke manifestaties toelaat om in de natuurlijke wereld zichtbaar te maken wat er in de geestelijke
wereld gebeurt. Jezus zei: Als Ik door de Geest van God de demonen uitdrijf, dan is het Koninkrijk van God bij u gekomen (Mattheüs 12:28).

Autoriteit

Ik kan me voorstellen dat je je wezenloosschrikt als zoiets voor je eigen ogen plaatsvindt. Markus schrijft dat de mensen in de synagoge van Kapernaüm verbijsterd waren toen het gebeurde. Ze waren geschrokken en ontzet. Een dergelijke ervaring kan zeer confronterend zijn; in de eerste plaats voor degene die het overkomt, maar ook
voor de omstanders. Het is belangrijk om hun in alle rust uit te leggen wat er gebeurt, en de persoon om wie het gaat liefdevol te begeleiden. Nergens lezen we in de evangeliën dat Jezus in paniek raakte als zoiets gebeurde. Maar wij zijn Jezus niet, denk je misschien. Dat is ook zo. Maar de Geest van Jezus woont in ons. De apostel Johannes schrijft: Hij die in ons is, is sterker dan hij die in de wereld is (1 Johannes 4:4, NBV21). Als Gods Geest in ons midden werkt, kunnen demonen zich manifesteren. We hoeven niet te schreeuwen of magische handelingen te verrichten (zoals een bijbel op iemands hoofd leggen) om mensen te bevrijden. Dit zijn eerder tekenen van onmacht dan van autoriteit. Jezus roept ons om vol van Gods liefde – in alle rust en vrede – in zijn naam de boze geest(en) te binden en te gebieden uit te gaan (Markus 16:17). Door de jaren heen mocht ik ontdekken dat Gods liefde de duisternis overwint. De duivel kan gaven van de Geest imiteren en zich voordoen als een engel van het licht, maar tegen Gods liefde kan hij niet op. Elke keer weer ben ik diep onder de indruk als Gods bovennatuurlijke liefde door me heen stroomt, als ik voor iemand mag bidden die bevrijding nodig heeft. Gods liefde is de hoogste autoriteit die er is.

Onderscheidingsvermogen

Hoe weet je nu of je – net als destijds in de synagoge van Kapernaüm – te maken hebt met een demonische manifestatie, of dat iemand een herbeleving of een angstaanval heeft? Aan de manier waarop mensen manifesteren kun je zien of je te maken hebt met zielse uitingen, emotionele verwondingen, een herbeleving of met demonische machten. Daarom is het goed dat in elke gemeente of christelijke organisatie mensen vertegenwoordigd zijn met de nodige ervaring op dit terrein, een pastoraal team dat hier enige kennis van zaken heeft. De gave van onderscheiding van geesten (1 Korinthe 12:10) is nodig om te onderkennen of er sprake is van een natuurlijke, psychische of demonische oorzaak, of een combinatie van deze oorzaken. Deze gave wordt niet verkregen
door studie van de geestelijke wereld, is geen psychologisch inzicht, is geen mensenkennis of intuïtie, maar is afhankelijk van openbaring door de Heilige Geest.

Multidisciplinaire samenwerking

In Italië is een grote groep rooms-katholieke priesters ingewijd om te bidden voor bevrijding. Zij krijgen van psychiaters en psychologen college over hoe ze psychische ziektebeeldenals schizofrenie kunnen onderscheiden van
demonische gebondenheid. Volgens dr. Salvatore di Salvo (psychiater in Turijn) moeten wetenschappers zich openstellen voor de mogelijkheid van demonische gebondenheid en moeten priesters het idee laten varen dat de duivel achter alle problemen zit.

Ook in Nederland vinden we verschillende pleitbezorgers voor samenwerking. Psychiater B.O. de Vries schrijft: “Het is te hopen dat het vergeten gebied van de onzichtbare werkelijkheid, die in vorige eeuwen wel bekend was, herontdekt wordt. Ik vind het belangrijk dat in die gevallen waarbij psychiatrische, paranormale endemonische verschijnselen zich gelijktijdig voordoen of elkaar overlappen, samenwerking tussen psychiater en pastor mogelijk is.”

Drs. B.H.M.J. Sonnenschein zegt: “Mijn ervaring is dat er duidelijk meer is tussen hemel en aarde dan wij met onze zintuigen kunnen waarnemen, dat er naast goddelijke krachten ook boosaardige krachten zijn die mensenlevens kunnen beïnvloeden. Voor dit laatste heeft de dienst van bevrijding zich door alle jaren heen bewezen.” Dr. M.J. Paul geeft aan: “De pastorale en de psychologische kijk zijn aanvullend. De terreinen overlappen elkaar en daarom zijn multidisciplinair overleg en dito inzet gewenst.” Daarbij zullen pastoraal werkers onder gezag staan van een kerkelijke gemeente en dienen zij de nodige theologische en klinische kennis in huis te hebben om bevrijdingspastoraat op een zorgvuldige en gebalanceerde wijze te kunnen toepassen.

Bevrijdingspastoraat

In de praktijk blijkt dat er niet altijd direct bevrijding plaatsvindt als demonen zich in iemand manifesteren. Soms vindt er geen doorbraak plaats omdat iemand nog in zonde leeft en er geen radicale bekering heeft plaatsgevonden. Als er niet binnen enkele minuten een doorbraak komt in een demonische manifestatie, zullen we de persoon tot rust brengen en verwijzen we hem of haar door Door de jaren heen mocht ik ontdekken dat Gods liefde de duisternis overwint naar het bevrijdingspastoraat (ook wel gebedspastoraat genoemd). Hier ligt de focus op mensen helpen hun vrijheid in Christus te vinden. Zij worden door een pastoraal werker begeleid in een proces van bekering
en berouw, krijgen inzicht in zondepatronen en gebondenheden in hun leven, en worden geholpen om door het belijden van hun zonde af te rekenen met zonde, schuld, schaamte en (zelf)veroordeling om hun vrijheid in Christus en innerlijke genezing te ontvangen. De halfbroer van Jezus schrijft: Onderwerp u dan aan God. Bied weerstand aan de duivel en hij zal van u wegvluchten (Jakobus 4:7).

Bevrijdingspastoraat heeft als eerste doel de mens (terug) bij God te brengen. Hij is de Schepper en de Hersteller
van het leven. Niet de aard van het probleem of het verlanglijstje van de confident staat centraal, maar een
ontmoeting met de levende God die vergeeft, verlost, geneest en bevrijdt. De confident vindt verzoening met God, zichzelf en zijn naaste door het offer van Jezus Christus: En dit alles is uit God, die ons door Christus met
zich verzoend heeft en ons de bediening van verzoening gegeven heeft (2 Korinthe 5:18). Niet onze pastorale programma’s, methoden of gesprekken brengen mensen tot echte vrijheid, maar de waarheid zoals die wordt
vertegenwoordigd in de persoon van Jezus Christus. Hij is de enige weg en de enige waarheid waardoor we worden bevrijd en geestelijk leven ontvangen.

Geen machtsstrijd

Toen wij nog maar pas actief waren in de dienst van bevrijding hadden we nog niet begrepen dat de geestelijke strijd die wij voeren niet een machtsstrijd is maar een waarheidsconfrontatie. Jezus zei immers: Jullie zullen de waarheid kennen, en de waarheid zal jullie bevrijden (Johannes 8:32). De geestelijke strijd die wij voeren is
niet een afmattende machtsstrijd tussen ons en de boze. Geestelijke strijd is een waarheidsconfrontatie:
de waarheid maakt mensen vrij.

De werkelijke strijd tussen het rijk van de duisternis en het koninkrijk van het licht is de strijd tussen de vader van
de leugen (Johannes 8:44) en de Geest van de waarheid (Johannes 16:13). Als iemand de leugens van de vader van
de leugen blijft geloven, houdt de boze macht over hem. Jezus vraagt ons mensen te helpen elke heimelijke leugen
in hun denken te ontmaskeren, zodat de boze geen macht meer over hen heeft. Dit is de belangrijkste stap op weg
naar vrijheid.

Wilkin van der Kamp