Onbeledigbaar

Als licht en zout van de wereld moeten we steeds opnieuw kiezen tussen ons punt maken of een verschil maken, een dagelijkse oefening in goddelijk karakter.

Met terechte boosheid namen ze haar mee; ze had gezondigd en dat moest aangepakt worden. Bovendien waren ze ook nog boos op Hem, met al zijn gepraat over liefde en vergeving. Nog los van het feit dat Hij zich ook niet hield aan alle regels die zij opgesteld hadden. Ze zouden Hem, die Jezus, nu wel eens voor het blok zetten. Ze sleurden de overspelige vrouw naar Hem toe. Ze hadden de stenen al in hun hand, want dat was wat de wet voorschreef bij overspel: stenigen tot de dood. “Zo, zeg het eens, wat moeten we met haar doen?” vroegen ze op uitdagende toon.
Hoe het verhaal afloopt weten de meesten van ons waarschijnlijk wel, en anders kun je het lezen in het evangelie van Johannes hoofdstuk 8. De schriftgeleerden en de Farizeeën waren boos, boos op van alles. Ze zagen zichzelf als hoeders van de wet en van de zuiverheid van de godsdienst. Dat God daar anders over dacht was onbestaanbaar, en konden ze maar moeilijk verkroppen.

Cancelcultuur

Als je om je heen kijkt, lijkt de boosheid van mensen steeds meer toe te nemen. Internet brengt informatie naar alle hoeken van de aarde, ongeacht of wat er staat waar is of niet. Complottheorieën, waarschuwingen, visies op de eindtijd, opvattingen over gelijkheid en acceptatie, politiek, wie schuld heeft aan de crises, alles mag gezegd worden. We maken ruzie met elkaar over alles: wel een mondkapje, geen mondkapje, wel gevaccineerd, niet gevaccineerd… En als je er anders over denkt… dan word je ‘afgemaakt’, en in veel gevallen ‘gecanceld’. Een nieuw fenomeen ontstond de laatste jaren: de ‘cancelcultuur’. Als we ons beledigd voelen, gepasseerd of verongelijkt dan worden we boos. Dan cancelen we iemand gewoon. We stoppen met het volgen van en luisteren naar die persoon, en een gesprek is niet meer mogelijk.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik steeds vaker nadenk over het stoppen met al mijn social media. Het gescheld en getier op Facebook, Twitter en andere kanalen loopt de spuigaten uit. Ik beperk me maar tot het lezen van wat er staat, want ik waag me er allang niet meer aan om een reactie te geven. Mensen zijn veel te snel beledigd! En als ik heel eerlijk ben, voel ik me daardoor ook zelf beledigd en boos.

Onbeledigbaar

Een tijd geleden las ik het boek Unoffendable (onbeledigbaar), van Brant Hansen. Ook Craig Groeschel, voorganger van Life.Church, sprak in een prekenreeks over dit thema. Beiden stellen dat het mogelijk is, Bijbels zelfs, om onbeledigbaar te leven.
Wat is de Bijbelse visie op de boosheid die we om ons heen zien? Hoe gaan we zelf om met onze boosheid en wat moeten we doen met ‘heilige boosheid’. Moeten we alles maar laten gebeuren en is het echt mogelijk om ‘onbeledigd’ door het leven te gaan?
Een tekst die vaak wordt aangedragen om te bewijzen dat we wel degelijk boos mogen zijn is Efeze 4:26: Als u boos wordt, zondig dan niet. Zie je wel, je kunt boos zijn, zonder te zondigen! Maar er staat nog meer en dat mogen we niet overslaan: Laat de zon niet ondergaan over uw boosheid, geef de duivel geen kans.
Het is waar, je kunt niet voorkomen dat je beledigd of boos wordt over iets of op iemand. Maar de direct daaropvolgende stap is van cruciaal belang. Waar de NBV zegt: geeft de duivel geen kans, staat er in de oorspronkelijke tekst geef hem geen kamer, geen bewoonde plek. Door boosheid een plek te geven in ons leven, staan we toe dat de duivel een kamer inneemt in ons hart, dat hij een vaste plek inneemt. Hoe heftig is dat?!

Rechtvaardige boosheid

Mogen we dan niet boos zijn over het onrecht, de onrechtvaardigheid die plaatsvindt overal op aarde: armoede, misbruik en allerlei andere zaken?
De vraag is of boosheid helpt. Ik denk dat we kunnen stellen dat boosheid op zichzelf niet effectief is, en geen oplossing brengt. Dat God ons zijn ongenoegen wil laten zien en ons hart wil raken met wat zijn hart raakt, dat is anders dan ergens boos over zijn.
Menselijke boosheid resulteert niet in de gerechtigheid die God wenst, kunnen we lezen in Jacobus 1:20. Want ook al gaat ‘rechtvaardige boosheid’ over zonde, het gaat altijd over de zonde van de ander. Het gaat nooit over mijn trots, mijn ontrouw, mijn vraatzucht, kortom mijn zonden.
Een goede soldaat, een goede politieagent en soortgelijke goed getrainde mensen handelen niet vanuit boosheid, maar vanuit oefening. Ze blijven rustig en handelen zoals nodig is. Mijn kinderen deden vroeger aan krav maga, een Israëlische verdedigingskunst. Het eerste wat ze leerden was om nooit vanuit boosheid te reageren, maar het overzicht te behouden en dan te handelen.
Als we echt actie willen ondernemen tegen onrecht is het vooral zaak dat we goed getraind zijn in wat God wil en hoe Hij kijkt naar de situatie. Wij willen vaak niet meer dan ‘een punt maken’. Maar een belangrijke vraag is: willen we een punt maken, of willen we het verschil maken?
We kunnen zullen het verschil maken als de Heilige Geest onze daden mag sturen. Dan handelen we als God en namens God, en komt Gods gerechtigheid tot stand.

Bewaak je hart

Van alles waarover je waakt, waak vooral over je hart, het is de bron van je leven, zegt Spreuken 4:23. Ik maak het iets persoonlijker, want deze tekst is voor mij een gouden regel.
Als leider van Opwekking krijg ik nogal eens e-mails en brieven die niet allemaal even vriendelijk zijn. De beschuldigingen zijn soms niet mals en interessant genoeg proberen mensen soms een geestelijk punt te maken, door zich heel ongeestelijk te gedragen. Ik heb geleerd om het niet al te persoonlijk op te vatten en er niet beledigd over te zijn. De mensen die oprecht een vraag stellen, ook al doen ze dat misschien niet altijd netjes, krijgen altijd een antwoord. E-mails met een stelling of een conclusie neem ik ter kennisgeving aan.
In een gemeente waar ik jaarlijks spreek, kwam een broeder iedere keer na mijn preek met een veel te grote bijbel – want dat staat geestelijk – naar me toe om commentaar te leveren op wat ik gezegd had. Ik irriteerde me daar mateloos aan. Was het weer niet goed genoeg? Het maakte me boos. Maar eerlijk, dat ‘niet goed genoeg’ was lange tijd een ‘ding’ in mijn leven, omdat mijn vader een ‘nooit genoeg’ persoon was. En hij was soms driftig en boos, dat heb ik vaak gevoeld. En ik was ook driftig en boos. Op hem, op de rest van de wereld, en heel onterecht, op mensen dicht bij me. Ik moest daarmee afrekenen. De erfenis en de gevolgen van wat ons is aangedaan zijn niet onze schuld, maar wel onze verantwoordelijkheid.
Een paar jaar geleden maakte ik een situatie mee waarin leiders die ik echt vertrouwde me op een heel pijnlijke manier in de steek lieten, en dan druk ik me nog zacht uit. Het was een diepe teleurstelling, die me zo diep raakte dat ik besefte dat ik moest werken aan m’n hart. Waken over je hart betekent soms dat je iemand mee laat kijken, vragen laat stellen, Gods waarheid over je leven laat schijnen. Dat heeft me ervoor bewaard dat boosheid een kamer zou krijgen in mijn hart. Ik kan oprecht zeggen dat, hoewel er wel littekens blijven van dit soort ervaringen, vergeving een keuze is, die genezing brengt in je hart en in je leven.

Vier stappen

Je kunt niet voorkomen dat je beledigd wordt en dat je boosheid ervaart. Maar de Bijbel is duidelijk over het feit dat deze dingen geen ‘vaste plaats’ moeten krijgen in ons leven. Hoe doe je dat in de praktijk? Welke stappen kun je zetten?
1. Minder verwachting
Met de woorden van Craig Groeschel: “Zondaars doen wat zondaars doen: ze zondigen.” Wij zijn zelf niet volmaakt en hebben vaak veel te hoge verwachtingen van anderen, die evenzo niet volmaakt zijn. Projecteer niet op anderen wat je van jezelf verwacht, wees eerlijk en geef ruimte voor groei. We zullen elkaar teleurstellen van tijd tot tijd.
2. Geef je recht op
We moeten ons recht verliezen op ‘beledigd zijn’. Dat klinkt misschien onmogelijk, maar Jezus volgen betekent alles aan Hem overgeven. Ik heb geen recht op boosheid, want ik ben ik. Ik kan niet omgaan met boosheid. Mijn karakter is niet sterk genoeg om dat te doen. Alleen God kan dat en aan Hem behoort de wraak (Romeinen 12:19). Op Hem kun je echt vertrouwen.
3. Wees genadig
Hoeveel genade heb jij ontvangen door Jezus? Hoeveel is jou vergeven, en hoe vaak? Laten we nooit vergeten door diezelfde bril naar anderen te kijken. De maat die wij voor een ander gebruiken zal ook voor ons gelden (Lukas 6:37,38).
4. Wees gehoorzaam
De Bijbel is heel duidelijk en het is een dagelijkse oefening om daaraan gehoorzaam te zijn. Dit staat er: Laat alle wrok en drift en boosheid varen, alle geschreeuw en gevloek, en alle kwaadaardigheid. Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft (Efeze 4:31-32 NBV21).

Er is nog veel meer over te zeggen. Ik ben me ervan bewust dat dit een proces is in mijn en jouw leven. We mogen God bidden om zijn genade, en als zijn Heilige Geest in ons woont zal zijn vrucht ook zichtbaar worden in ons leven. We hoeven het dus niet alleen te doen. Daarnaast zijn we aan elkaar gegeven om, hoe lastig het soms ook is, samen te groeien, te schuren aan elkaar, te poetsen, zodat de glans van Christus steeds meer zichtbaar wordt.
Ik wil de stenen die ik zo vaak al klaar heb liggen, loslaten. Ik wil niet, zoals de schriftgeleerden, weglopen maar juist naar Jezus toelopen, Hem volgen en van Hem leren om onbeledigbaar te zijn.

En om af te sluiten een Bijbels advies dat echt voor deze tijd is: (Jakobus 1:19-20 NBV21)
…ieder mens moet zich haasten om te luisteren,
maar traag zijn om te spreken, traag ook in het kwaad worden.
Want de woede van een mens brengt niets voort dat in Gods ogen rechtvaardig is.

Ruben Flach